Spiral çeşitleri, spiral bir diğer adıyla rahim içi araç, dünya genelinde doğum kontrolü için en yaygın kullanılan yöntemlerin başında gelir. Yapı olarak T şeklinde, geri dönebilen, kıvrılabilir, ip aparatı olan bir alettir. Bakır ve hormon içerikli olarak iki çeşidi bulunmaktadır. Günümüzde spiral kullanımı süreleri üretici firmaya göre değişiklik gösterebilir.
3-10 yıl arasında kullanımı olan spiraller bulunmaktadır. Ülkemizde daha çok T spiraller kullanılmakta ve kullanımı 5-10 yıl arasında değişmektedir. Genelde T şeklinde olsa da piyasada farklı şekillerde ve markalarda spiral bulunmaktadır. Spirallerin alt kısmında genelde bir halka bulunur ve bu halkaya ip bağlıdır. Spiralde ip bulunmasının nedeni spiralin çıkartılmasında kolaylık sağlamasıdır. Beraberinde spiralde bulunan ip kontrol anında spiralin kayıp kaymadığını da göstermekte yardımcı olur. Spiralin rahme yerleştirilmesi ya da çıkarılması işlemi oldukça kolaydır.
Spiral çeşitleri nelerdir?
Piyasada çok farklı marka ve şekillerde spiral bulunsa da her birinin koruma mekanizması ve etkinlik oranı aynıdır. Bakırlı spirallerde kullanılan bakır miktarına göre kullanma yılı belirlenir. Ülkemizde en çok T şeklinde olan bakırlı spiraller tercih edilmektedir. Spiraller içeriğine göre şu şekilde sınıflandırılabilir.
Bakırlı spiraller: İstenmeyen gebeliği engellemek amacıyla rahim içine yerleştirilen, bakır özelliği olan T şeklinde bir alettir.
Det kanamasından sonra, gebelik şüphesi yoksa tercih edilen bir günde doktor tarafından rahme yerleştirilir. Vajinal enfeksiyon ya da aşırı vajinal kanaması olan kadınlar için uygun değildir. Bakırlı spirallerin koruma süresi 10 yıldır. Spiral takıldıktan sonra doktorun önerdiği günde kontrole gidilmeli ve bu kontroller yılda bir defa tekrarlanmalıdır. Bakırlı spirallere bağlı olarak kadında, ara kanama, aşırı kanama ya da kasık ağrısı gibi şikâyetler oluşabilir. Bakırlı spiral, gebeliği %99 oranında önleyen, güvenilir bir korunma yöntemidir.
Bakırlı spiraller, sperm öldürücü özelliğe sahiptir. Döllenme gerçekleşse bile gebeliğin rahim içine yerleşmesini engeller. Bakırlı spiral, sperm hareketliliğini önler. Sezaryenle doğum yapanlar, sigara kullananlar, hipertansiyon, şeker hastalığı, anemi, kalp-damar, migren, kolesterol hastaları spiral kullanarak korunma sağlayabilir. Bakırlı spiraller, farklı ilaçlarla etkileşim sağlamaz. Bakır alerjisi olanlar, çok eşli bir hayat tercih edenler, genital aktinomiköz olanlar, cinsel yolla bulaşıcı bir hastalık için riskli olanlar, akut servisit ve vajinit problemi olanlar ve doğumsal olarak rahimde şekil bozukluğu olanlar bakırlı spiral kullanımı için uygun olmayan adaylardır.
Hormonlu spiral: Daha önce doğum yapmış kadınlar için tavsiye edilen güvenilir bir doğum kontrol yöntemidir. Rahim içine yerleştirilen hormonlu spiral, çok az dozda hormon salgısı gerçekleştirerek gebelikten korunma sağlar. Dünya genelinde yine fazlaca tercih edilen spiral çeşitleri arasındadır. Bakırlı spiral gibi T şeklindedir. Hormonlu spiral %99 oranında koruma sağlayan güvenilir bir yöntemdir. Kullanım süresi 5 yıldır. Yoğun âdet kanamaları yaşayan kadınlarda âdet kanamalarını kestiği için avantajlı bir yöntemdir. Bu alanda tedavi amacıyla da kullanılmaktadır. Kadın gebelik istediği anda doktor tarafından kolaylıkla alınabilir ve spiral alındıktan sonra hemen gebe kalınabilir. Hormonlu spiralin gebeliği birkaç yolla engellediği bilinmektedir. Rahim ağzı salgısını yoğunlaştırır ve bu sayede spermin rahme geçişini engeller. Spermin yumurta ile birleşmesini önleyerek döllenmeye izin vermez. Rahim duvarını inceltici özelliği bulunmaktadır.
Hormonlu spiral, gebelik şüphesi olanlar, pelvik enfeksiyon geçirenler, vajinal enfeksiyona sık maruz kalanlar, rahim ve rahim ağzı kanseri olanlar, sebebi belli olamayan vajinal kanaması olanlar, rahim içi boşluğunda şekil bozukluğu olanlar için uygun bir korunma yöntemi değildir. Bunların haricinde 1 yıl boyunca gebelik planlamayan kadınlar doktor muayenesinden sonra doktor uygun görmüşse hormonlu spiral kullanımına başlayabilir. Hormonlu spiral takıldıktan sonra birkaç ay adet düzensizliği, ara kanama gibi şikâyetler yaşanabilir. Bu şikâyetler bir süre sonra ortadan kalkar.
